|
Poesien
Codex Regius (kongens bok) funne i 1643 av islandsk biskop.
Ei av dei eldste skriftlege kjeldene me har frå den norrøne
litteraturen. Innhald: Voluspå, håvamål, heltedikt og gudedikt som
handla om Tor og Odin og dei andre gudane. Skrive ein gong på
1200-talet.
Eddadikt, gamal dikting skrive ned i munnleg form. Har gått
på folkemunne til omkring frå år 800 til 1200 då dei vart
nedskrivne. Det finnes to typar: gudedikt og heltedikt.
Voluspå var eit dikt som famnar heile livsløpet på jorda
etter heidensk tankegang. Handlinga inneheld skapnaden, kampen mellom
dei gode og vonde kreftene og undergangen, ragnarok. Diktet var lagt i
munnen til ei spåkone, ein volve; altså Voluspå.
Håvamål er «den høge sin tale», altså Odins tale.
Innhaldet i dette diktet er visdom om korleis menneske bør leva, oppføra
seg med vener og fiendar, når man er gjest hos andre, og mange andre
situasjonar.
Skaldekvad var dikt skrive av skaldar som var diktare.
Skaldekvada handlar om ulike framståande personar som for eksempel
Olav den heilage. Skaldekvada er i motsetning til eddadikt som var
skrive av anonyme personar, dikta av navngitte personar.
Kjende skaldekvad-diktare er: Øyvind Skaldaspille (norsk) og Egil
Skallagrimsson (islandsk).
Skaldediktninga vart teken opp i Snorre-Edda som ei lærebok. Ein
kan tenkje seg til at Snorre gjorde dette fordi han såg at
kristendommen luka vekk og fortrengde dei heidenske forestillingene.
Ved å skrive orda ned på med blekk, visste han at kunsten kunne bli
bevara.
Virkemiddel nytta i poesien:
A. Fornydrislaga
a. Kvar strofe har åtte linjer
b. Kvar linje har to trykksterke stavelsar, to toppar.
c. To og to linjer vart bunde saman med allitterasjon mellom
dei trykksterke stavelsane.
B. Ljodahått
a. Én strofe er laga av to halvstrofer, kvar på tre linjer.
b. Av dei tre linjene i halvstrofen dannar de to første eit
linjepar som er bunde saman med allitterasjon. Den tredje linja er
ein lengre full-linje med sjølvstendig allitterasjon, uavhengig
av linjeparet. Drottkvætt Ein eigen komplisert verseform utvikla
av skaldane. Heiti Høgtidelege, poetiske ord. Skaldane kunne
erstatta haf (hav) med marr og maðr (mann) med gumi. Kjenning
Forbinding mellom to eller fleire ord til å uttrykka innhaldet av
eit anna ord. I staden for blod bruka skalden sverdets svette.
|
